środa, 28 czerwca 2017

Latarnia Żeromskiego i...

Legenda głosi, że Stefan Żeromski mieszkał przez jakiś czas w latarni morskiej i tam napisał "Wiatr od morza". Ale to tylko legenda. Ani pisarz nie nocował w latarni, ani wspomniana książka tam nie powstała. Została napisana w Gdyni, a początki jej sięgają małego domku w Orłowie, któremu poświęcony jest poprzedni post.


Jednak Żeromski był gościem latarni w Rozewiu i znał Leona Wzorka, latarnika opiekującego się tym miejscem do września 1939 roku, kiedy to został zamordowany przez Niemców. Prawdopodobnie to właśnie on wymyślił legendę o pobycie pisarza w latarni, a rozpropagował ją medialnie dziennikarz Alfred Świerkosz, który po latach przyznał się do tej zmyślonej historii.


W latarni Rozewie powieszono tablicę poświęconą Leonowi Wzorkowi. Dwie inne upamiętniają pobyt Stefana Żeromskiego w tym miejscu. A zaglądał on tam, przebywając nad Zatoką Pucką. Wówczas to odbywał długie spacery po całym Półwyspie Helskim. Fascynowała go zwłaszcza ta latarnia. 



Została nazwana jego imieniem w 1933 roku, osiem lat po śmierci pisarza, który - jak głosi napis - w mrokach narodowej nocy (zaborów) był niczym latarnia, bo wskazywał drogi do niepodległości.



Oprócz tablic poświęcone jest Żeromskiemu jedno z pomieszczeń wieży, a przed nią stoi pomnik pisarza. Zadumany, podparty lewą dłonią patrzy na latarnię.


A w niej takie cudeńka: małe muzeum latarni morskich nad Bałtykiem,


zdjęcia pisarza, jego książki oraz rękopisy...


Stare wydania powieści i opowiadań Żeromskiego, związanych tematycznie z morzem oraz Wisłą.


Jest to miejsce, które warto odwiedzić. 


Zupełnie niespodziewanie byłam świadkiem przygotowań do uroczystości nadania imienia drugiej rozewskiej latarni. Bowiem kilkaset metrów dalej jest Rozewie II, wieża, w której podobno rzeczywiście mieszkał Jan Kasprowicz. 


Poeta po raz pierwszy w swoim życiu trafił nad polskie morze mając 60 lat, kiedy w roku 1920 został wezwany przez ówczesne nasze władze do szerzenia wśród miejscowej ludności idei polskości. 17 czerwca 1920 roku odwiedził w Orłowie Stefana Żeromskiego. Obaj spotykali się również w Rozewiu.


Latem 1922 roku Kasprowicz spędził tu kilka tygodni. Tak zachwyciło go to miejsce, że nawet poświęcił mu kilka wierszy (m.in. "Balladę o latarni morskiej w Rozewiu").


Niestety nie dane mi było wejść do środka. Miałam pecha, bowiem następnego dnia odbywały się uroczystości nadania imienia tej latarni i gorączkowo usuwano jakąś awarię. Nie mogłam czekać. Może innym razem...


Dobrze, że wybudowana 1875 roku latarnia wreszcie (dwa tygodnie temu) doczekała się swego imienia. Teraz dwie rozewskie wieże mają za patronów znakomitych pisarzy, którzy pokochali to miejsce i wiele zrobili, aby była tam Polska. W ich czasach nie było to takie oczywiste jak dziś.


Rozewie to bardzo ładne miejsce. Za czasów Żeromskiego i Kasprowicza zapewne dużo spokojniejsze. Nie było tylu turystów. Ale i dziś można znaleźć mniej uczęszczane szlaki. 


Tuż przy głównej drodze (jedynej prowadzącej do tej miejscowości) stoi nieco zapomniany pomnik. 


Upamiętnia miejsce, gdzie król dwóch narodów po obu stronach Bałtyku wrócił do Polski po koronacji w Szwecji. Formalnie panował już tam dwa lata, od śmierci swego ojca Jana III, ale dopiero w 1594 roku, po układach z opozycją, mógł się oficjalnie koronować. 


Wrócił do ojczyzny swej matki jak wiatr ... od morza.

21 komentarzy:

  1. To miejsce jest naprawdę niesamowite :D

    OdpowiedzUsuń
  2. Latarnie na pewno skrywają wiele tajemnic i wspomnień... W końcu kiedyś były zamieszkałe...
    Pozdrawiam, Aga :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Szczerze mówiąc nigdy mnie nie interesowały aż tak bardzo, dopóki nie odkryłam ich związku z pisarzami :)

      Usuń
  3. Zawstydziłaś mnie tym wpisem, bo to tak blisko mnie, takie ciekawe miejsce, a ja byłam tam na wycieczce szkolnej dziesiątki lat temu. A wtedy zupełnie nie zwracałam uwagi na sprawy, które dziś są dla mnie istotne i ważne i ciekawe. No i do Żeromskiego twórczości też muszę powrócić. Pamiętam, że zaczytywałam się jego książkami jako dziecko, tyle, że wtedy zapewne co innego przyciągało uwagę. Dziękuję i zaraz lecę czytać poprzedni post też z mojego podwórka.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Szkoda że się nie spotkałyśmy. Rzadko bywam w tych stronach.

      Usuń
  4. Bardzo lubię tę latarnię. Jak bywam w okolicy zazwyczaj ją odwiedzam.
    Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Byłam tam pierwszy raz i pewnie ostatni, bo z reguły nie jeżdżę w miejsca, które już znam.

      Usuń
    2. No chyba że są wyjątkowe :) Pozdrawiam.

      Usuń
  5. Ja bardzo lubie to miejsce i wybieram sie w sierpniu. Moje miasto miało kiedys osrodek wypoczynkowy w Jastrzebiej Gorze i czesto tam jezdzilam w dawnych czasach. Zawsze tez myslalam o Zeromskim. A ja lubie wracac w te same miejsca i odkrywac je dawnymi oczami. Natomiast rzadziej jezdzę w zupelnie nieznane okolice. Nie chce mi sie na nowo cos poznawac, lepiej utrwalac, to, co znam. To chyba kwestia wieku, hehe. I mam jeszcze taka filozofię, ze pewnie miejsca, szczoglnie kontynenty trzeba tylko zwiedzać w mlodości, bo później to staje sie męczące, np Afrykę czy Azję. Pozdrowienia z Gór Swiętokrzyskich jakby prawie od Cezarego Chlebowskiego.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nie wiem, czy to kwestia wieku, bo młódką już nie jestem:) Chyba bardziej charakteru. Mam koleżankę, która skończyła lat 70 i nadal podróżuje po całym świecie. Ma zdrowie! :) Pozdrawiam serdecznie.

      Usuń
  6. Uwielbiam Twoje literackie podróże. Hmm, byłam tam jakiś czas temu.
    Pozdrawiam:)

    OdpowiedzUsuń
  7. Pięknie Agnieszko.
    Też tam byłam, wdrapałam się na górę, oglądałam, zwiedzałam, czytałam.
    Ale bardzo dawno tam byłam.
    :-)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dla mnie obie latarnie były wielką niespodzianką. Cieszę się, że je odkryłam :)

      Usuń
    2. Fakt, wygląda świetnie :)

      Usuń
  8. Super wpis, dzięki za przypomnienie o latarniach, pamiętam że będąc jeszcze małym chłopcem z babcią odwiedziliśmy 15 latarni na Polskim wybrzeżu.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Jak się jest dzieckiem, to zazwyczaj mnie docenia się takich wypadów z dorosłymi. Dopiero po latach. Pozdrawiam:)

      Usuń
  9. Mieszkam w Gdyni i pamiętam dobrze jak byłem na wycieczce szkolnej w Rozewiu, Miało to związek z dniem upamiętnienia naszego patrona którym jest Stefan Żeromski.

    Z początku w czasie zwiedzenia latarni na większych piętrach nie chciałem wychodzić poza nią bo miałem lęk wysokości ale kolega mnie złapał za ramię abym się wyzbył tego lęku :D ech.

    OdpowiedzUsuń
  10. Witam Pani Agnieszko!
    Są dwie latarnie w Rozewiu. Stara udostępniona do zwiedzania przed wojną, a drugi raz w 1963 roku. Do dzisiaj jest udostępniona do zwiedzania.
    Druga latarnia od 15 czerwca 2017 roku zwana latarnią Kasprowicza będzie udostępniona do zwiedzania od 1 czerwca 2020. Już teraz zamontowaliśmy ułatwienia dla osób niepełnosprawnych i słabo widzących o co zabiegał konserwator zabytków. Przed latarnią będzie monitor i makiety pozostałych latarń, którymi opiekuje się Towarzystwo.
    Spacer pomiędzy dwiema latarniami alejką grabową będzie dla wielu osób niezapomnianą chwilą.
    Przyjeżdżam do latarń Rozewie, Stilo, Hel i Jastarnia, To są niezapomniane chwile. Niepogoda nie ma znaczenia.
    Pozdrawiam
    Apoloniusz Łysejko

    OdpowiedzUsuń
  11. Skąd pochodzi zdjęcie opublikowane w artykule? Chodzi mi o to, na którym są Żeromski oraz Kasprowicz

    OdpowiedzUsuń

Pozostawienie komentarza (choćby anonimowego) daje mi poczucie, że warto dalej tworzyć ten blog, bo ktoś go jednak czyta:)