Polskie ślady we Lwowie - cz.1.

Tereny, na których leży dziś Lwów, były przedmiotem sporu między władcami Polski i Rusi przez całe stulecia, nawet jeszcze przed założeniem tego miasta, co nastąpiło w XIII wieku. Książę Daniel I Halicki nazwał gród na cześć swego syna Lwa. W 1356 roku król Kazimierz Wielki lokował Lwów na prawie magdeburskim i odtąd, z małymi przerwami, przez ponad 500 lat (do rozbiorów Polski), a potem jeszcze przez kilkadziesiąt należał do Rzeczpospolitej. Dlatego nie dziwią tak liczne ślady polskie, które można znaleźć we Lwowie. Zacznijmy od Cmentarza Łyczakowskiego. 

Założony w XVIII wieku jest najstarszą nekropolią Lwowa, o sześć lat starszą niż Warszawskie Powązki 

Powierzchnia cmentarza wynosi ponad 42 ha. Znajduje się tam ponad 300 tysięcy mogił. Od 1975 roku chowane są tylko osoby szczególnie zasłużone dla miasta lub narodu. 10 lipca 1990 roku uchwałą Rady Miejskiej Lwowa obszar Cmentarza Łyczakowskiego został uznany za Historyczno-Kulturalny Rezerwat.
Wita nas wielki grobowiec Konstantego Juliana Ordona, bohatera Powstania Listopadowego.

Zmarł w 1887 we Florencji, szukając w Europie poparcia dla wyzwolenia Polski. Władze rosyjskie nie pozwoliły na pochówek w rodzinnym grobie w Warszawie, więc zwłoki sprowadzono do Lwowa.

Moje i starsze pokolenie na pewno pamięta wiersz Mickiewicza "Reduta Ordona".

Nam strzelać nie kazano. - Wstąpiłem na działo

I spójrzałem na pole; dwieście armat grzmiało.

(...)

Wylewa się spod skrzydła ściśniona piechota

Długą czarną kolumną, jako lawa błota,

Nasypana iskrami bagnetów. Jak sępy

Czarne chorągwie na śmierć prowadzą zastępy.

Przeciw nim sterczy biała, wąska, zaostrzona,

Jak głaz bodzący morze, reduta Ordona.

Idźmy dalej. Wszystkich polskich śladów nie damy rady zobaczyć.
 Skupmy się zatem na najważniejszych, zgodnie z tematyką tego bloga.

Grób Gabrieli Zapolskiej z wypisanymi jej utworami.

Autorka "Moralności pani Dulskiej" mieszkała we Lwowie przez ostatnie 17 lat swojego życia. Może nie wszyscy wiedzą, że Zapolska to jej pseudonim literacki. Z domu Piotrowska, po mężu Śnieżko-Błocka, ale od debiutu w 1883 r. tylko Zapolska. Po przeprowadzeniu się do Lwowa, zorganizowała wraz z drugim mężem Stanisławem Janowskim, zespół teatralny.  W czasie I wojny światowej prowadziła w tym mieście cukiernię. Tu też zmarła 17 grudnia 1921 roku.

Maria Konopnicka nie była związana ze Lwowem, ale tu zmarła na zapalenie płuc,
przebywając w sanatorium. 

Pogrzeb Marii Konopnickiej, zorganizowany przez przyjaciółkę pisarki, Marię Dubielankę 11 października 1910 roku, był się wielką manifestacją patriotyczną, w której wzięło udział ok. 50 tysięcy osób. Na grobie jest wyryty fragment wiersza Konopnickiej "Na cmentarzu":

...Proście wy Boga o takie mogiły,
Które łez nie chcą, ni skarg, ni żałości,
Lecz dają sercom moc czynu, zdrój siły
Na dzień przyszłości...

Władysław Bełza urodził się w Warszawie, ale przez 40 lat związany był ze Lwowem,
 gdzie zmarł w 1913 roku.

Bełza był aktywnym działaczem narodowym, pracownikiem Ossolineum, wydawcą polskich książek i podręczników szkolnych pod zaborami. Ale znany jest przede wszystkim jako autor "Katechizmu polskiego dziecka"

– Kto ty jesteś?
– Polak mały.
– Jaki znak twój?
– Orzeł biały.
– Gdzie ty mieszkasz?
– Między swemi.
– W jakim kraju?
– W polskiej ziemi.
– Czem ta ziemia?
– Mą ojczyzną.
– Czem zdobyta?
– Krwią i blizną.
– Czy ją kochasz?
– Kocham szczerze.
– A w co wierzysz?
– W Polskę wierzę.
– Coś ty dla niej?
– Wdzięczne dziecię.
– Coś jej winien?
– Oddać życie.

Nie wiem, czy współczesne dzieci uczą się jeszcze tego wiersza. Chyba nie.

Grób Artura Grottgera, jednego z najwybitniejszych polskich malarzy okresu romantyzmu

Obrazy Grottgera także podejmują motywy patriotyczne, narodowe. Przejdźmy teraz do tych, co oddali życie za ojczyznę.

Polska część Cmentarza Obrońców Lwowa, zwana Cmentarzem Orląt Lwowskich od określenia młodych obrońców polskiego Lwowa w czasie wojny polsko-ukraińskiej (1918-1919) i polsko-bolszewickiej (1920).

Stąd w 1925 roku sprowadzono do warszawskiego Grobu Nieznanego Żołnierza zwłoki bezimiennego żołnierza, poległego w walce o polski Lwów.

Pochowanych jest tu prawie 3 tysiące żołnierzy, wśród nich młodzież szkolna, walcząca w obronie Lwowa.

Taki zadbany widok można oglądać dopiero od kilkunastu lat. Wcześniej teren ten był zdewastowany.

... Na te groby powinni z daleka przychodzić ludzie małej wiary, aby się napełnić wiarą niezłomną, ludzie małego ducha, aby się nadyszeć bohaterstwa. A że tu leżą uczniowie w mundurkach, przeto ten cmentarz jest jak szkółka, w której dzieci jasnowłose, błękitnookie nauczają siwych ludzi o tym, że ze śmierci ofiernej najbujniejsze wyrasta życie.
Kornel Makuszyński

Nowe groby lwowian poległych w obecnej wojnie

A światłość wiekuista niechaj im świeci...