Mickiewicz w Petersburgu

W 1832 roku Adam Mickiewicz opublikował III cz. "Dziadów". Znalazł się tam również wiersz "Petersburg", o mieście, które opuścił trzy lata wcześniej.

Ruskiej stolicy jakież są początki?

Skąd się zachciało sławiańskim tysiącom

Leźć w te ostatnie swoich dzierżaw kątki

Wydarte świeżo morzu i Czuchońcom?

Tu grunt nie daje owoców ni chleba,

Wiatry przynoszą tylko śnieg i słoty;

Tu zbyt gorące lub zbyt zimne nieba,

Srogie i zmienne jak humor despoty.

Nie chcieli ludzie - błotne okolice

Car upodobał, i stawić rozkazał

Nie miasto ludziom, lecz sobie stolicę:

Car tu wszechmocność woli swej pokazał. (...)

W oddali Pałac Zimowy w Petersburgu

Przypomniał Paryż - wnet paryskie place

Kazał budować. Widział Amsterdamy -

Wnet wodę wpuścił i porobił tamy.

Słyszał, że w Rzymie są wielkie pałace -

Pałace stają. Wenecka stolica,

Co wpół na ziemi, a do pasa w wodzie

Pływa jak piękna syrena-dziewica,

Uderza cara - i zaraz w swym grodzie

Porznął błotniste kanałami pole,

Zawiesił mosty i puścił gondole.

Pałac Zimowy, w którym mieści się część Ermitażu

Ma Wenecyją, Paryż, Londyn drugi,

Prócz ich piękności, poloru, żeglugi.

U architektów sławne jest przysłowie,

Że ludzi ręką był Rzym budowany,

A Wenecyją stawili bogowie;

Ale kto widział Petersburg, ten powie,

Że budowały go chyba szatany.

Pałac Zimowy. Lipiec 2016

Ulice wszystkie ku rzece pobiegły:

Szerokie, długie, jak wąwozy w górach.

Domy ogromne: tu głazy, tam cegły,

Marmur na glinie, glina na marmurach;

A wszystkie równe i dachy, i ściany,

Jak korpus wojska na nowo ubrany.

Na domach pełno tablic i napisów; (...)

 (A.Mickiewicz "Petersburg")

Widok na Petersburg od strony Newy

Poeta przebywał tam trzykrotnie. Kiedy został zesłany w głąb Rosji (uwolniony z wileńskiego więzienia) wraz z innymi filomatami - Onufrym Pietraszkiewiczem, Józefem Jeżowskim i Franciszkiem Malewskim - zatrzymał się nad Newą w listopadzie 1824 na trzy miesiące. Drugi pobyt trwał od grudnia 1827 do lutego 1828 i ostatni, najdłuższy przypadł między kwietniem 1828 a majem 1829. Tu napisał i opublikował "Konrada Wallenroda", tutaj także wyszła jego dwutomowa edycja "Poezji".

Miasto przeszło burzliwe dzieje od czasów poety, powoli jednak z "goroda gieroja Leningrada" przeistacza się w nowoczesny Sankt - Petersburg. Jest kilka śladów po naszym wieszczu i udało mi się je odnaleźć, choć nie było łatwo.

Po raz pierwszy zobaczył Mickiewicz gród carów po wielkiej powodzi. Newa wylała w listopadzie 1824 i można było przemieszczać się jedynie łodziami. Zwiedzał, poznawał Polaków tam mieszkających, a także Rosjan, zwłaszcza dekabrystów. Wśród nich najwybitniejszą postacią był Konrad Rylejew, tłumacz Byrona, Trembeckiego, Niemcewicza i samego Mickiewicza na język rosyjski. Twierdził, że „na brzegach Newy młode (...) pokolenie z zachwytem rozkoszuje się słodkimi dźwiękami sarmackiej mowy" (z listu Rylejewa do Niemcewicza).

Pomnik Piotra Wielkiego, założyciela miasta.

W czasie kolejnego pobytu dużo czasu spędzał z Aleksandrem Puszkinem (którego poznał w Moskwie w 1826 r.) a także pannami Szymanowskimi, z których jedna kilka lat później została jego żoną. Szczególnie upodobał sobie okolice pomnika Piotra Wielkiego, Newski Prospekt (główna ulica Petersburga ciągnąca się przez 4,5 km) i oczywiście Pałac Zimowy z Ermitażem.

Newski Prospekt

Mieszkał w kamienicy przy ul. Kazańskiej 39. Można tam łatwo trafić, idąc od Newskiego Prospektu za Soborem Kazańskim w lewo. Tablica informuje o tym, że Mickiewicz mieszkał w tym domu od kwietnia 1828 do maja 1829. Wtedy to dzięki pomocy zaprzyjaźnionych Rosjan uzyskał paszport i na angielskim parowcu płynącym do Hamburga, na zawsze opuścił Imperium Carskie.

Dom, w którym mieszkał poeta, przy ul. Kazańskiej 39

Dziś można w Petersburgu zobaczyć pomnik wieszcza, który postawiono przed szkołą jego imienia w 1998 roku (w 200. rocznicę urodzin poety). W tejże placówce dzieci uczą się języka polskiego.

Szkoła Podstawowa nr 216 im. Adama Mickiewicza 

Znajduje się ona przy Grafskim Zaułku 8. Łatwo tam trafić, wysiadając z metra na stacji Dostojewskiego. Na tej samej ulicy mieszkał kiedyś autor "Zbrodni i kary", ale o nim kiedy indziej.

Już z daleka widać popiersie Mickiewicza. Stoi tu dopiero od 18 lat.

Z obu stron wyrzeźbiona opinia Zygmunta Krasińskiego o autorze "Pana Tadeusza": My z niego wszyscy.

Po polsku i po rosyjsku.

Niestety szkoła była zamknięta. W wakacje otwierają ją tylko dwa razy w tygodniu. Trzeba było poczekać do wtorku.

Zupełnie niespodziewanie trafiłam na "Letnie czytanie książek", gdzie w serii "wielcy poeci" znalazłam naszego wieszcza!

Oczywiście kupiłam to wydanie, choć mój rosyjski pozostawia wiele do życzenia. Jestem z pokolenia, które jeszcze uczyło się go w szkole, ale to było tak dawno...

Postanowiłam zapoznać Don Kichota i Sancha Pansę z Mickiewiczem;)

Przez całe lato przy głównej ulicy Petersburga rozciągają się stragany z książkami a za nimi scena, na której współcześni pisarze oraz aktorzy rosyjscy codziennie czytają wiersze i fragmenty prozy z całego świata. Godne pochwały!

We wtorek udałam się raz jeszcze do szkoły na Grafskim Zaułku z nadzieją, że wpuszczą mnie do środka.

Była otwarta, więc weszłam. Interesował mnie zwłaszcza gabinet języka polskiego.

W dość sporym budynku uczy się zaledwie 150 rosyjskich dzieci. Czasami trafia się jakiś Polak, ale na krótko. Mimo to szkoła ma świetną tradycję, którą starają się podtrzymywać. Języka polskiego uczy Polka i Białorusinka. Placówkę wspiera nasz konsulat.

Zachwyciły mnie plansze ilustrujące życiorys Adama Mickiewicza. Chciałabym mieć takie w swojej pracowni.

Dzieci uczą się także o innych znanych Polakach. Ich portrety wiszą na ścianie w klasie języka polskiego.

Plansze z gramatyki, zdobiące ściany pracowni, pamiętam ze swojej podstawówki:)

Przypomnijcie sobie odmianę części mowy, a zwłaszcza czasownika w trybie przypuszczającym ;)

Obok tradycyjnej tablicy z kredą - orzeł w koronie. Wszędzie zapach pasty do czyszczenia podłóg.

Mam nadzieję, że podtrzymam kontakt z tą szkołą, a mój blog przyda się także tam.

Za kilka dni dalsza część podróży po Petersburgu, zapraszam.