Pisarz i podróżnik

Dziś mija 100 lat od śmierci naszego pierwszego noblisty w dziedzinie literatury. Henryk Sienkiewicz zmarł 15 listopada 1916 roku w szwajcarskim miasteczku Vevey (pisałam o tym tu: Vevey ). Pisarz ten był bohaterem już dwunastu moich postów na tym blogu, ale nie sposób o nim nie wspomnieć w taką rocznicę.

źródło: wikipedia

Licealiści nie czytają Sienkiewicza, nie ma go w spisie lektur obowiązkowych. Żeby się biedne dzieci nie przemęczyły, bo tak trudno zrozumieć język, którym pisał... Bzdura. Polszczyzna Sienkiewicza jest nieco archaiczna, bo żył sto lat temu i pisał powieści historyczne odzwierciedlające język Polaków średniowiecza i baroku. Ale czy rzeczywiście dziś jest niezrozumiały? Wystarczy czytać z uwagą, a pozna się jego piękno. Postaram się to Wam pokazać na przykładzie cytatów z jego dzieł.

Hotel w szwajcarskim Vevey, gdzie Sienkiewicz zmarł.

Nie, Stasiu... ja nie chcę płakać... tylko mi się tak... oczy pocą. 

"W pustyni i w puszczy"

Pomnik pisarza w ogrodzie hotelu w Vevey.

Czuł się dumnym, że jest synem tej Rzeczypospolitej zwycięskiej, przepotężnej, o której bramy wszelka złość, wszelki zamach, wszelkie ciosy tak rozbijają się i kruszą, jako mocy piekielne o bramy nieba.

"Ogniem i mieczem"

Książki Sienkiewicza w recepcji hotelu.

 Miłość tę przywaliła góra goryczy, rozczarowania i boleści, ale miłość żyła, gotowa zawsze wierzyć i przebaczać bez końca. 

"Potop"

Kościół w Vevey, gdzie odbyła się msza pogrzebowa H. Sienkiewicza.

 A jednak — zaczął znów rycerz — jeśli miłować ciężko, to nie miłować ciężej jeszcze, bo kogóż bez kochania nasyci rozkosz, sława, bogactwa, wonności lub klejnoty? Kto kochanej nie powie: „Wolę cię niźli królestwo, niźli sceptr, niźli zdrowie, niźli długi wiek?..." A ponieważ każdy chętnie by oddał życie za kochanie, tedy kochanie więcej jest warte od życia...

"Pan Wołodyjowski"

Płyta w wyżej wymienionym kościele upamiętniająca pisarza.

Kwiaty są same w sobie rzeczą dobrą, ale kto by chciał wyłącznie oddychać ich zapachem, ten się otruje.

"Rodzina Połanieckich"

Miejsce pochówku Henryka Sienkiewicza w Warszawie.

...i doszedł wreszcie do przekonania, że każdy powinien służyć ogółowi taką bronią, jaką włada najlepiej; inteligencja więc powinna służyć głową, nie plecami, bo głowę ma nie każdy, a plecy każdy. "Szkice węglem"

Sarkofag noblisty w Katedrze warszawskiej

Dzięki gazetom zanikł ten zmysł, na mocy którego ludzie odróżniali prawdę od fałszu, zanikło poczucie słuszności, poczucie prawa i bezprawia, zło stało się bezczelnym, krzywda poczęła przemawiać językiem sprawiedliwości, słowem – ogólna dusza ludzka stała się niemoralna i oślepła.

"Bez dogmatu"

S

Płyta umieszczona obok sarkofagu w hołdzie Henrykowi Sienkiewiczowi.

Ja chcę powiedzieć, że wasze państwo socjalistyczne, jeśli je kiedykolwiek założycie będzie takim poddaniem osobistości ludzkiej urządzeniom społecznym, takim wtłoczeniem człowieka w tryby i koła powszechnego mechanizmu, taką kontrolą i taką niewolą, że nawet dzisiejsze państwo pruskie jest w porównaniu świątynią wolności.

"Wiry"

Rękopis pisarza, własność Biblioteki Narodowej

- Życie jest śmiechu warte, więc się śmieję - odpowiedział Petroniusz 
 "Quo vadis"

Henryk Sienkiewicz znany był ze swoich podróży po Europie, Afryce a nawet Ameryce. Łączył w sobie dwie moje pasje - literaturę i podróże. Może dlatego jest mi tak bliski.